Wrzesień nadciąga nieubłaganie, a wraz z nim początek roku szkolnego. Dla wielu z Was to moment zawahania, niepewności - jak zacząć ten rok, jak zaplanować zajęcia w pierwszym tygodniu, jak zachęcić uczniów do aktywności od pierwszych lekcji? Miałam te same obawy! I właśnie dlatego stworzyłam bank pomysłów, by z radością oczekiwać powrotu do pracy i moich urwipołciów :) Jesteście ciekawi, co wymyśliłam? 

To do dzieła! 

1. Wspominamy wakacje! 

To świetny wstęp do nowego rozdziału w życiach naszych dzieciaków - takie łagodne przejście od beztroskiego czasu do etapu nauki i skupienia. Wspominajki z wakacji niosą wiele pozytywnych aspektów:

• poznajemy lepiej naszych uczniów - co robili, gdzie byli, z kim spędzili czas, jakie aktywności podejmowali, co sprawiało im przyjemność, a czego się obawiali. To fantastyczny sposób na budowanie relacji nauczyciel-uczeń. 
• ćwiczymy umiejętność wypowiadania się - uczniowie opisując swoje wakacje uczą się budować odpowiednie konstrukcje zdaniowe, stosować zróżnicowane słownictwo, nazywać różne zjawiska. To wszystko buduje ich kompetencje językowe! 
• trenujemy odpowiednie zachowania w grupie - przypominamy dzieciom o konieczności cierpliwego czekania na swoją kolej, nieprzerywaniu innym ich wypowiedzi, unikaniu złośliwych komentarzy itp. 
• wzmacniamy umiejętność systematyzacji i konkretyzacji, trenujemy pamięć i umiejętność analizy oraz zdolność do opowiadania o wydarzeniach w ciągu przyczyno-skutkowym - a to wszystko będą umiejętności niezbędne w roku szkolnym. 

Możemy rozmawiać z uczniami w ławkach lub wprowadzić luźniejszą atmosferę siadając na dywanie. Możemy pozostać na rozmowie lub wprowadzić dodatkowy element pobudzający dzieci - gotowe karty pracy, które wesprą ich rozwój poznawczy. Czekają na Was Wakacyjne wspomnienia w rysnotkowym stylu i dwóch wersjach, karta pracy wykorzystująca motyw butelki w oceanie i wspomagająca opisywanie sytuacji z wakacji, czyli wakacyjne wspomnienia albo Wakacyjne skojarzenia wspierające analityczne myślenie i zdolność kojarzenia czy też wspominajki z wakacji w postaci aparatu fotograficznego lub mapy myśli .

Rozmowy o wakacjach to doskonały sposób, aby ułatwić dzieciom start w nowym roku szkolnym. Wspominanie letnich przygód buduje przyjazną atmosferę w grupie, pozwala lepiej się poznać i zintegrować. Każdy ma coś ciekawego do opowiedzenia – niezależnie od tego, czy spędził wakacje nad morzem, u dziadków na wsi, czy w domowym ogródku. Dla nauczyciela to także cenna okazja do obserwacji – można zobaczyć, kto chętnie dzieli się przeżyciami, kto potrzebuje wsparcia, a kto dopiero uczy się otwierać na grupę.

2. Poznajemy uczniów

Początek roku szkolnego to idealny moment, by dać uczniom przestrzeń do opowiedzenia o sobie i zbudowania pierwszych relacji. Nowa klasa, nowy nauczyciel czy nawet nowi koledzy w grupie mogą budzić ekscytację, ale też niepewność. Dlatego warto wprowadzić proste i przyjazne ćwiczenia, które pomogą dzieciom poczuć się swobodnie.

Świetnym narzędziem są karty pracy, w których dzieci odpowiadają na pytania typu: „Moje ulubione zwierzę to…”, „Najchętniej spędzam czas…”, „Marzę o…”. Takie zadania rozwijają umiejętność autorefleksji i pozwalają uczniom odkrywać podobieństwa między sobą. Możemy te pytania wykorzystać w luźnej rozmowie czy dialogu między uczniami, a następnie wykorzystać sprawdzone materiały: Kartę "100 pytań do..." , Metryczkę ucznia , Kartę "Prawda czy kłamstwo?" albo jedną z wielu opcji kart "Wszystko o mnie" .

Świetnym pomysłem jest stworzenie z takich kart o uczniu dużej girlandy, która będzie piękną ozdobą klasy, a jednocześnie sprawi, że każde z dzieci poczuje się częścią większej całości. 

Równie dobrze sprawdzają się rozmowy w parach lub małych grupach, gdzie dzieci wymieniają się informacjami, np. „Co lubię robić po szkole?” czy „Jaką książkę chciałbym polecić kolegom?”. To świetny sposób, by każdy miał szansę zabrać głos, a jednocześnie uczyć się aktywnego słuchania. Dla młodszych dzieci warto przygotować proste zabawy w kręgu, np. „Powiedz swoje imię i pokaż gest, który cię charakteryzuje” albo „Przekaż piłkę osobie, która lubi to samo co Ty”. Dzięki temu poznawanie siebie nawzajem staje się radosnym i naturalnym doświadczeniem.

Takie ćwiczenia nie tylko ułatwiają integrację, ale także budują atmosferę zaufania i współpracy, która będzie fundamentem pracy w całym roku szkolnym.

3. Rozmawiamy o szkole na wesoło 

Pierwsze dni września to doskonały moment, by oswajać temat szkoły w formie zabawy. Zamiast poważnych rozmów o zasadach i obowiązkach, warto podejść do tego z humorem i kreatywnością. W ten sposób uczniowie szybciej poczują się swobodnie, a jednocześnie w naturalny sposób utrwalą ważne treści związane ze szkołą.

Świetnie sprawdzają się różnorodne karty pracy o tematyce szkolnej, np. z obrazkami przyborów, sal lekcyjnych czy elementów codziennej rutyny. Dzieci mogą nazywać przedmioty, dopasowywać podpisy do ilustracji albo kolorować je według podanych wskazówek. To proste ćwiczenia, które rozwijają słownictwo i spostrzegawczość.

Kolejną propozycją są krzyżówki i wykreślanki z hasłami dotyczącymi szkoły. W ten sposób dzieci nie tylko utrwalają znajomość liter i wyrazów, ale także ćwiczą logiczne myślenie i koncentrację. Hasła mogą być naprawdę zabawne – od „plecak” i „tablica” po „dzwonek”, „plan lekcji” czy „gumka do mazania”. Rozwiązanie takiej krzyżówki to zawsze mały sukces i powód do radości. W trudniejszej wersjiwykorzystajmy zadania z hasłem - przesłaniem dla uczniów, np. sentencją czy przysłowiem. 

Świetnym pomysłem mogą okazać się także nieco trudniejsze zadania - takie jak choćby kodowanie czy opisywanki . Uczniowie uwielbiają wykorzystywać w pracy elementy gier i zabaw - możecie użyć kostek do gry i zagrać w "Turlamy szkolne historie" ! 

Dla urozmaicenia można zaproponować także quiz o szkole w formie pytań i zagadek, np.:

• Ile nóg ma szkolna ławka?
• Co wisi w klasie na ścianie i pomaga nam w nauce geografii?
• Co najczęściej gubi się w piórniku?

Takie zadania łączą naukę i zabawę, budują pozytywne skojarzenia z nowym rokiem szkolnym i sprawiają, że temat szkoły staje się bliski i przyjazny.

4. Gramy i bawimy się – edukacyjne zabawy ze szkolnymi motywami

Nic tak nie integruje grupy jak wspólna zabawa, a kiedy połączymy ją z nauką – efekt jest podwójnie wartościowy. Gry edukacyjne ze szkolnymi motywami to świetny sposób, by wprowadzić dzieci w klimat roku szkolnego, ćwiczyć koncentrację, refleks i spostrzegawczość, a przy okazji utrwalać słownictwo czy poznane już wiadomości, a także nawiażać bliższe relacje z rówieśnikami.

Jedną z ulubionych gier uczniów jest "Ja mam, kto ma?" . Można przygotować karty z obrazkami lub hasłami związanymi ze szkołą, np. „Ja mam kredki, kto ma linijkę?”. Zabawa angażuje całą klasę, uczy uważnego słuchania i szybkiego reagowania, a dodatkowo wprowadza dużo radości i pozytywnej energii.

Równie świetnym pomysłem jest Bingo na początek szkoły. Na planszach zamiast liczb umieszczamy obrazki przyborów, elementy klasy lub słowa związane z lekcjami. Dzieci zaznaczają wylosowane hasła, a zwycięzca woła radosne „Bingo!”. To prosta, ale bardzo emocjonująca gra, która rozwija spostrzegawczość i uczy cierpliwości. Nieco trudniejszą wersją tej popularnej gry jest bingo z opisami - szukamy osób, które podjęły w wakacje jakieś aktywności lub osób, które mają określone preferencje . 

Można też sięgnąć po inne aktywności ruchowe i językowe, np. „Kalambury szkolne” – uczniowie pokazują hasła takie jak „otwieranie plecaka” czy „pisanie kredą po tablicy”, a reszta grupy odgaduje. Tego typu zabawy nie tylko integrują, ale też rozładowują napięcie i sprawiają, że szkoła kojarzy się z miejscem, gdzie nauka idzie w parze z przyjemnością.

Chcecie więcej propozycji gier i zabaw? Oto one! 

„Co zginęło z ławki?”
Nauczyciel kładzie na ławce kilka szkolnych przedmiotów (np. linijka, gumka, kredka, zeszyt). Dzieci mają chwilę, by się im przyjrzeć, a następnie odwracają się. W tym czasie nauczyciel zabiera jeden przedmiot. Zadaniem uczniów jest odgadnięcie, czego brakuje.
Rozwija pamięć i spostrzegawczość.

„Prawda czy fałsz – o szkole”
Nauczyciel mówi zdania, np. „W klasie piszemy kredą po tablicy” (prawda) albo „Do szkoły nosimy talerze i garnki” (fałsz). Dzieci klaszczą, jeśli zdanie jest prawdziwe, a tupią nogami, jeśli fałszywe.
Ćwiczy refleks, logiczne myślenie i uważne słuchanie.

„Łańcuszek szkolny”
Pierwsza osoba mówi: „Do szkoły zabieram plecak”, kolejna powtarza to zdanie i dodaje swój przedmiot, np. „Do szkoły zabieram plecak i piórnik”. Łańcuszek trwa, dopóki ktoś się nie pomyli.
Świetne ćwiczenie pamięci i koncentracji.

„Kto szybciej znajdzie?”
Nauczyciel podaje polecenie: „Pokaż coś, co jest czerwone w klasie” albo „Znajdź przybory, którymi piszemy”. Uczniowie rywalizują w parach lub drużynach.
Rozwija spostrzegawczość i orientację w przestrzeni.

„Szkolne zagadki ruchowe”
Nauczyciel mówi hasło, np. „pisanie”, „otwieranie zeszytu”, „ostrzenie kredki”, a dzieci pokazują je ruchem, bez słów. Reszta odgaduje.
To taka miniwersja kalamburów – dużo śmiechu gwarantowane!

5. Integrujemy się 

Pierwsze dni września to idealny moment, aby stworzyć w klasie atmosferę otwartości i współpracy. Dzieci chętnie rozmawiają ze sobą, gdy mają do tego jasny cel i zabawną formę. Warto więc zaproponować im gry i zadania, które wymagają zadawania pytań, poznawania się nawzajem i odkrywania wspólnych cech.

Świetnym przykładem jest zabawa "Szukamy sobowtóra" czy "Znajdź osobę" – każde dziecko otrzymuje kartę z hasłami, np. „Lubi lody waniliowe”, „Ma psa”, „Umie jeździć na rowerze”. Zadaniem uczniów jest odszukanie kolegi lub koleżanki, do którego pasuje dane zdanie. Dzięki temu dzieci prowadzą krótkie rozmowy i odkrywają, ile mają ze sobą wspólnego.

Kolejną propozycją jest "Klasowy detektyw" . Każde dziecko losuje kartkę z zadaniem, np. „Znajdź kogoś, kto lubi matematykę” albo „Odszukaj osobę, która urodziła się w tym samym miesiącu co Ty”. Uczniowie muszą rozmawiać, zadawać pytania i zbierać informacje, a przy okazji ćwiczą formułowanie pytań i uważne słuchanie odpowiedzi.

Dzieciom bardzo podoba się także możliwość zadawania pytań nauczycielowi – to świetny sposób, aby przełamać dystans i pokazać, że wychowawca też może być częścią zabawy. Pytania mogą być proste i zabawne, np. „Czy lubi Pan/Pani pizzę?”, „Jakim kolorem długopisu najczęściej Pan/Pani pisze?”, ale też poważniejsze, które pozwalają lepiej się poznać.

Takie aktywności sprawiają, że klasa staje się jedną drużyną, a dzieci czują, że ich głos i pytania są ważne. To fundament dobrych relacji i współpracy na cały rok szkolny.

6. Motywujemy i planujemy 

Nowy rok szkolny to nie tylko poznawanie się i zabawa, ale także czas, by od samego początku wspierać uczniów w budowaniu dobrych nawyków i pozytywnego nastawienia do nauki. Materiały motywacyjne i organizacyjne mogą stać się nieocenioną pomocą w codziennym funkcjonowaniu klasy – dodają odwagi, pomagają planować i wprowadzają porządek.

Warto sięgnąć po plakaty i karty w stylu „Droga do sukcesu”, które przypominają dzieciom, że każdy krok, nawet najmniejszy, prowadzi ich do celu. Takie pomoce wzmacniają poczucie sprawczości i pokazują, że błędy są częścią nauki, a nie porażką.

Świetnym wsparciem w nauce organizacji są materiały typu "Mój plan miesiąca" czy "Moje plany na najbliższy rok szkolny". Dzięki nim uczniowie mogą rozpisywać swoje zadania, cele i ważne wydarzenia. To doskonałe ćwiczenie planowania i odpowiedzialności – umiejętności, które przydadzą się nie tylko w szkole, ale i w życiu codziennym. Możemy też wspomóc naszych milusińskich w planowaniu celów edukacyjnych i określaniu sposobów ich osiągnięcia: 

Warto planować nie tylko indywiualnie, ale także grupowo, klasowo. Tu świetnie sprawdzą się plakaty z klasowymi marzeniami . Tak przygotowane plakaty ozdobią klasę i będą przypominać o wspólnych celach. 

W pierwszych dniach września przydadzą się także karty wspierające budowanie pozytywnych relacji, np. "Jak się witamy". Dzieci mogą wybierać, czy chcą się przywitać podaniem ręki, uśmiechem, przybiciem piątki czy machnięciem ręką. To proste rozwiązanie, które pomaga w integracji i daje uczniom poczucie wpływu na to, jak rozpoczynają dzień.

Takie materiały nie tylko wspierają naukę, ale także tworzą w klasie atmosferę życzliwości i współpracy. Dzięki nim uczniowie czują się ważni, zmotywowani i gotowi do podejmowania nowych wyzwań. Temu służą też gazetki motywujące i zawierające afirmacje: "Bądź dobry dla swojego umysłu" , "Myślę pozytywnie" czy "Pamiętaj, że jesteś ..." .